Namık Kemal

Namık Kemal (1840-1888), Tanzimat edebiyatının en önemli isimlerinden, "Vatan Şairi" olarak anılan yazar, şair ve düşünürdür. Hürriyet, vatan ve meşrutiyet fikirleriyle Osmanlı aydınlanmasının öncülerinden olmuştur.

Hayatı

Erken Dönem:

21 Aralık 1840'ta Tekirdağ'da doğdu
As ıl adı: Mehmet Kemal
Aristokrat bir aileden gelir
Dedesi Abdüllatif Paşa (İstanbul kadısı)
Babaannesi tarafından yetiştirildi

Eğitim:

İyi bir Osmanlıca, Arapça, Farsça eğitimi
Batı dillerini öğrendi (Fransızca)
Batı edebiyatını tanıdı
Kendi kendine çok şey öğrendi

Memuriy et:

Tercüme Odası'nda çalıştı
Çeşitli devlet dairelerinde görevler
Taşra valilikleri (sürgünlerde)

Yeni Osmanlılar Cemiyeti

Politik Mücadele:

1865'te Yeni Osmanlılar'a katıldı
Meşrutiyet ve hürriyet mücadelesi
II. Abdülhamid'e muhalefet
Anayasayı savunma

Sürgünler:

Paris'e kaçış (1867)
Magosa sürgünü (1873-1876)
Midilli sürgünü (1877-1878)
Sakız Adası sürgünü ve ölüm (1888)

Gazetecilik

İbret Gazetesi:

Başyazarlık (1872-1873)
Siyasi makaleler
Reformları savunma
Halkı bilinçlendirme

Diğer Yayınlar:

Tasvir-i Efkar
Hürriyet (Paris'te)
Çeşitli dergi ve gazeteler

Edeb i Eserleri

Tiyatro:

Vatan Yahut Silistre (1873):

En ünlü eseri
Osmanlı'nın ilk tarihi dramı
1854 Kırım Savaşı konulu
İlk gösteriminde halk coştu
"Vatan" kelimesi ilk kez sahneye taşındı
Oyun sonrası tutuklandı ve Magosa'ya sürgüne gönderildi

Diğer Tiyatroları:

Zavallı Çocuk (1873)
Akif Bey (1874)
Gülnihal
Kara Bela

Şiir:

Hürriyet Kasidesi:

Hürriyet imiş bugün bahr-i hümayunun adı
Hürriyet deryasıdır şimdi ne lütuf  Hüdanın

Diğer Şiirleri:

Vatan
Şark
Hürriyet
Medeniyet

Roman:

İntibah (1876) - İlk Türk tezli romanı
Cezmi (tamamlanmadı)

Makale ve Denemeler:

Osmanlı Tarihi
Renan Müdafaanamesi
Tahrib-i Harabat

Fikirleri

Hürriyet:

"İnsana hürriyet kadar ulvi bir nimet yoktur."

Vatan:

Modern vatan kavramını Türkçe'ye kazandırdı
Vatan sevgisini işledi
Toprak ve millet bütünlüğü

Meşrutiyet:

Anayasal monarşi savunucusu
Padişahın yetkilerinin sınırlanması
Meclis-i Mebusan

Batılılaşma:

Batı medeniyetinden faydalanma
Ama özümüzü kaybetmeden
Sentez arayışı

Edebi Yenilikleri

Dil:

Sade ve anlaşılır Türkçe
Halkın anlayabileceği dil
Fransızca'dan önemli çeviriler

Tiyatro:

Modern tiyatroyu Türkiye'ye taşıdı
Toplumsal konuları sahneye koydu
Tiyatroyu propaganda aracı yaptı

Roman:

Tezli roman geleneğini başlattı
Sosyal meseleleri işledi
Ahlaki öğütler

"Vatan Şairi" Lakabı

Nedenleri:

Vatan sevgisini terennüm etti
"Vatan" kelimesini popülerleştirdi
Osmanlı vatanseverliğinin sembolü
Gençlere ilham verdi

Vefatı

2 Aralık 1888:

Sakız Adası'nda sürgündeyken öldü
48 yaşındaydı
Verem hastalığından
Sakız'da defnedildi
1910'da Bolayır'a nakledildi

Mezarı

Bolayır (Gelibolu):

Türbe haline getirildi
"Hürriyetin Mezarı" olarak anılır
Ziyaret yeri
Sembolik değeri yüksek

Mirası

Türk Edebiyatında:

Tanzimat edebiyatının zirvesi
Modern edebiyatın öncüsü
Tiyatro geleneğinin kurucusu
Vatan şiirlerinin başlangıcı

Siyasi Düşüncede:

Türk liberalizminin öncüsü
Meşrutiyet fikrinin yaygınlaşması
Jön Türklere ilham
İttihat ve Terakki'ye etkileri

Günümüzde:

Lise ders kitaplarında
Şiirleri ezberletilir
Tiyatroları oynanır
Anma törenleri

İlginç Bilgiler

"Vatan Yahut Silistre" oyununu 3 günde yazdı
Oyunun ilk temsilinde halk ayakta alkışladı
18 yıl sürgünde geçti
5 dil biliyordu
Voltaire, Montesquieu'yü çevirdi
Namık Kemal'in ölümünden sonra "Şair-i Vatan" unvanı verildi

Ünlü Sözleri

"İnsana hürriyet kadar ulvi bir nimet yoktur."

"Vatanî hiss-i muhabbet bizde pek zayıftır, fakat yoktur denilemez."

"Halkı hakikaten idare eden onun reyi, sevk eden onun ihtirasatıdır."

"Hakk-ı hürriyet-i şahsiye, müsavat-ı hak ukiye, müsavat-ı siyasiye, hürriyet-i efkar."

Etkisi

Genç Türkler:

II. Meşrutiyet'i hazırlayanlar
İttihat ve Terakki mensupları
Onun fikirlerinden beslendiler

Cumhuriyet Dönemi:

Atatürk'ün takdir ettiği isim
Vatan ve hürriyet temaları devam etti
Milli edebiyata geçiş

Eserleri

Tiyatro: 6 eser Roman: 2 (biri yarım) Şiir: Çok sayıda kaside ve şiir Makale: 100'lerce siyasi ve edebi yazı Çeviri: Montesquieu, Rousseau, Voltaire eserlerinden

Namık Kemal, Osmanlı İmparatorluğu'nda modern fikirl erin yayılmasında, meşrutiyet mücadelesinde ve Türk edebiyatının gelişmesinde çok önemli rol oynamış, "Vatan Şairi" olarak Türk milletinin kalbinde taht kurmuştur. Onun fikirleri ve eserleri, Cumhuriyet'in kuruluşuna giden yolda da etkili olmuştur.